Pepijn Geldof heeft namens Rotterdam Sportsupport onderzoek gedaan naar de acceptatie van LHBTI’ers bij Rotterdamse sportverenigingen. Het onderzoek verschaft inzicht in de betekenissen die sportverenigingen toekennen aan een veilig sportklimaat voor LHBTI’ers, welke ervaringen zij hebben met het creëren van een veilig sportklimaat en wat mogelijke barrières zijn voor LHBTI’ers om op een veilige manier te kunnen sporten. In een reeks artikelen besteden we de komende weken aandacht aan dit thema, gecombineerd met de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek.
De afkorting LHBTI staat voor lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender- en intersekse personen. Met ruim 350 sportverenigingen in Rotterdam kan de sport een belangrijke rol spelen in de acceptatie van LHBTI’ers. Vanuit de overheid is er steeds meer aandacht voor inclusief sporten. In het actieprogramma Integratie en Samenleven 2019-2022 van de gemeente Rotterdam wordt sport genoemd als belangrijke plek waar meer aandacht moet komen voor de acceptatie van LHBTI’ers. Volgens wethouder Bert Wijbenga (o.a. integratie en samenleven) zijn er meer plekken nodig waar LHBTI’ers terecht kunnen met vragen en om gelijkgestemden te ontmoeten: “Sportclubs en verenigingen moeten plekken zijn waar een kind kan vertellen: hé, ik ben zo,” zegt de wethouder in het Algemeen Dagblad. Ook de Alliantie Gelijkspelen – dit is een samenwerkingsverband bestaande uit o.a. John Blankenstein Foundation, KNVB, KNHB en sportkoepel NOC*NSF – heeft als doel de LHBTI-acceptatie in de sport te stimuleren.
Veilig sportklimaat
Uit het onderzoek van Geldof blijkt dat er bij Rotterdamse sportverenigingen de laatste jaren steeds meer aandacht is voor een veilig sportklimaat. Volgens verenigingen zit veiligheid hem in de gedragsregels waarin de normen en waarden beschreven staan, als ook in de informele sfeer binnen de vereniging. Denk hierbij aan een gedragscode met bijbehorende regels omtrent discriminatie en over de omgang met elkaar. Een vereniging heeft de taak ervoor zorgen dat iedereen op een veilige manier kan sporten, ongeacht seksuele voorkeur. De vraag ‘hoe ga je met elkaar om?’ is hierbij belangrijk. Elkaar aanspreken op ongewenst gedrag, respect hebben voor elkaar en niet discrimineren, ook niet op seksuele voorkeur, zijn terugkerende uitspraken wanneer sportvrijwilligers en -bestuurders het over veiligheid voor LHBTI’ers hebben. Op het moment dat iemand wil uitkomen voor zijn of haar seksuele voorkeur moet diegene daar niet op beoordeeld en/of veroordeeld worden.
Meer nodig
Geldof: “Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat het hebben van een veilig sportklimaat niet altijd bijdraagt aan en toereikend is voor inclusie van de LHBTI-doelgroep. Volgens verenigingen is een open uitstraling, waarbij het een vanzelfsprekendheid is dat iedereen zichzelf kan zijn, de basis voor een veilig sportklimaat voor LHBTI’ers, maar vooral op het gebied van bewustwording rondom dit thema en bijvoorbeeld als het gaat om het maken van homograppen zijn er meer acties nodig. Het gaat dan om bewustwording bij verenigingsbestuurders dat dit thema ook wel degelijk bij hun vereniging speelt, maar ook bij trainers/coaches hoe om te gaan met (onveilige) situaties voor LHBTI’ers.”
“Het maken van homograppen komt nog veel voor en wordt in vele gevallen geaccepteerd als de verwachting heerst dat de LHBTI’ers niet aanwezig zijn op de club,” vervolgt Geldof. ”Heteronormatieve denkbeelden en heersende machocultuur spelen hierbij een belangrijke rol en houden de onzichtbaarheid van LHBTI’ers in stand.”
“Er zijn jongeren die twijfelen over hun geaardheid. Als je bij een club speelt waar de een na de andere opmerking wordt gemaakt en waar alleen maar negatieve grappen over homo’s gemaakt worden, dan denk je wel zes keer na of je uit de kast komt of niet. Het speelt echt mee, zeker voor de jongere doelgroep. ”
– Quote van één van de respondenten –
Dilemma
Binnen de sportvereniging moet men zich op één of andere manier tot de LHBTI’er verhouden en uit dit onderzoek blijkt dat woorden en daden elkaar soms nog tegenspreken. Verenigingen willen enerzijds open zijn en het moet een vanzelfsprekendheid zijn dat iedereen zich geaccepteerd voelt, maar tegelijkertijd moeten grappen gemaakt kunnen worden. Geldof: “In één van de interviews zei iemand: Grappen horen erbij en dat moet gewoon kunnen, het moet geen panische situatie worden. Of uitspraken als dat hetero’s ook niet uit de kast komen.”
Geldof constateert dat er nog weerstand is bij clubs om aandacht aan dit thema te besteden. “Moeten we het dan voor alle doelgroepen doen? Dat is een vraag die vaak terugkomt. Ook wordt er door bestuursleden aangegeven dat het stimuleren van LHBTI-acceptatie een te groot maatschappelijk vraagstuk is en niet per se een taak voor de sportvereniging. Dit zorgt voor dilemma’s voor de sportvereniging.”
Hoe kan Rotterdam Sportsupport jouw vereniging ondersteunen op dit thema?
Verenigingen die vragen hebben over dit thema of hiermee aan de slag willen, kunnen terecht bij Rotterdam Sportsupport. Samen kijken we met zorg naar de best passende oplossing en betrekken waar nodig partnerorganisaties als de John Blankenstein Foundation, RADAR Rotterdam en/of de KNVB.
De komende weken besteden we nog meer aandacht aan het thema. Bijvoorbeeld met een good practice-verhaal van een Rotterdamse vereniging en een interview met Karin Blankenstein, oprichtster van de John Blankenstein Foundation. Ook vindt er aanstaande woensdag bij HC Delfshaven een communitybijeenkomst plaats waar Rotterdam Sportsupport in gesprek gaat met experts van RADAR Rotterdam, de John Blankenstein Foundation en wethouder Bert Wijbenga.
Van 18 tot 27 september is Rotterdam Pride. In deze periode kleuren de straten van Rotterdam alle kleuren van de regenboog om de vrijheid van seksuele, gender, sekse en culturele diversiteit te vieren. LGBTI-sportvereniging Ketelbinkie opent deze dagen haar deuren voor niet-leden om kennis te maken met de verschillende sporttakken.
Heb je vragen over het onderzoek? Neem dan contact op met Pepijn Geldof via p.geldof@rotterdamsportsupport.nl of bel naar 010-24 29 315. De scriptie kun je hier downloaden of door te klikken op de button in het informatiemenu. Heb je vragen over het thema LHBTI-acceptie? Neem bij interesse en andere hulpvragen contact op met de gebiedsconsulent van jouw vereniging.