Of sport een positief effect heeft op de ontwikkeling van (kwetsbare) jeugd, is vaak onderzocht. Maar de manier waarop, en onder welke voorwaarden, sport kan worden ingezet is nog een relatief onbekend terrein. Promovendus Sabina Super van de Wageningen Universiteit deed hier onderzoek naar.
Wat is de rol van sport in de ontwikkeling van kwetsbare jongeren? Dat was de vraag die Sabina Super zich vier jaar geleden, aan het begin van haar promotie-onderzoek, stelde. Kwetsbare jongeren, die intensief
sporten, blijken meer pro-sociaal gedrag te vertonen en zijn mentaal weerbaarder. Een voorwaarde is echter wel dat op de sportvereniging een veilig en positief sportklimaat aanwezig is, zegt Super. Dat blijkt uit haar bevindingen, naar aanleiding van onder meer gesprekken met kwetsbare jongeren, (buurt) sportcoaches en jeugdhulpprofessionals.“Een onderbuikgevoel zegt dat de rol van sport in de ontwikkeling van kwetsbare jeugd altijd positief is. Maar eigenlijk moeten we dit beeld nuanceren,” legt de promovendus uit. “Een jongere op de sportclub kan bijvoorbeeld geconfronteerd worden met pestgedrag of het beoefenen van de sport een te moeilijke uitdaging vinden. Dit zijn voorbeelden waarbij juist een negatieve sportervaring kan ontstaan.” In het onderzoek doet Super ook aanbevelingen hoe je voor een positieve sportervaring kunt zorgen en welke partijen hierin een rol kunnen spelen, zoals je kunt lezen in de volgende alinea’s.
Sportcoach
De rol van de sportcoach is daarom belangrijk. Hij of zij kan uitleggen hoe het werkt binnen de sport en hoe de jongeren zich kunnen ontwikkelen, de coach kan hen het gevoel geven ‘succesvol’ te kunnen zijn en zij kunnen de jeugd binden aan de sportclub en focussen op de plezierbeleving.
Maar dat is niet het enige dat voor een positieve sportervaring kan zorgen. Sabina: ‘Een persoonlijke, gerichte aanpak is nodig. Zo moet goed gekeken worden voor wie welke activiteiten geschikt zijn en met welk doel.’ Voor dit laatste is ook de inzet van jeugdprofessionals belangrijk. Samen kunnen jeugdhulpprofessionals en mensen van sportvereniging proberen om ouders te stimuleren om hun kind te steunen om te sporten. Wanneer jongeren eenmaal op een sportclub aanwezig zijn zouden jeugdhulpprofessionals vrijwilligers van sportverenigingen ook kunnen steunen bij het verzorgen van een veilige, positieve en motiverende sportomgeving voor alle jongeren.
Samenwerking
Jeugdhulp en sport zijn echter twee verschillende werelden, dus hier kan de samenwerking stroef verlopen. Rotterdam zet zich met het project Sport in het Jeugdnetwerk in op die samenwerking. ‘Rotterdam is hiermee voorloper’, zegt Sabina Super. ‘De aanpak staat al op poten en heeft een duidelijk gezicht.’ Met het programma Sport in het Jeugdnetwerk zoeken sportverenigingen en zorg- en welzijnsorganisaties in verschillende Rotterdamse wijken de optimale samenwerking met elkaar. In het onderzoek wordt de aanbeveling gedaan om dit soort samenwerkingen en contacten tussen jeugdhulp en sport uit te bouwen en te onderhouden. Dat is dan ook één van de doelen voor 2018 wat betreft de Rotterdamse aanpak.
Sabina geeft nog een aanbeveling voor een vervolgstap. ‘Ik raad gemeenten aan om met deze onderzoeksresultaten een economisch plaatje te maken: welke investering is nodig, wat levert het op en welke jongeren willen we bereiken. Zo kun je een dergelijke aanpak doelgericht inzetten.’
Het project Jeugd, Zorg en Sport is gefinancierd door het NWO. Om meer kennis te ontwikkelen over hoe sport ingezet kan worden voor een positieve ontwikkeling van kwetsbare jeugd is de groep Gezondheid en Maatschappij van Wageningen University & Research in 2013, samen met Rotterdam Sportsupport, jeugdhulporganisatie FlexusJeugdplein, Kenniscentrum Sport en de gemeente Rotterdam, gestart met het onderzoek Jeugd, Zorg en Sport. Wie meer wil lezen over de resultaten van dit onderzoek kan de brochure ‘Onderzoek Jeugd, Zorg en Sport’ downloaden op de website van de Universiteit Wageningen.