Penningmeesters zitten steeds vaker met de handen in het haar bij het sluitend maken van de jaarbegroting. Oorzaak is meestal de inning van contributies en sponsorgelden. Bleek dit vijf jaar geleden al voor problemen te zorgen, tegenwoordig is de situatie ronduit alarmerend, getuige een vervolgonderzoek van incasso- en gerechtsdeurwaardersorganisatie Flanderijn. Gemiddeld staan er nu anderhalf tot drie keer hogere vorderingen uit, met saldo’s die oplopen tot € 14.000. Ook schrijven sportclubs substantieel meer oninbare bedragen af, gemiddeld € 2.500 met maxima van € 15.000. Sportverenigingen uit Rotterdam lijken zich aan de malaise te onttrekken, wat verklaard kan worden door de professionele ondersteuning die zij ontvangen van Rotterdam Sportsupport. Toch voeren bij een ruime meerderheid van de clubs penningmeesters de administratie nog steeds zelf. Als clubs hun inningbeleid niet professionaliseren, zetten ze op termijn hun eigen voortbestaan op het spel.
Aan het recente onderzoek van Flanderijn hebben hockey-, tennis- en voetbalverenigingen uit heel Nederland meegewerkt. Een ruime meerderheid van deze clubs kampt met betalingsachterstanden. Gemiddeld hebben zij € 2000 aan vorderingen van het vorige seizoen uitstaan. Ten opzichte van 2006 liggen de gerapporteerde bedragen anderhalf tot drie keer hoger, met uitschieters naar €14.000. Penningmeesters schrijven over de afgelopen drie seizoenen veel oninbare vorderingen af. Met een gemiddelde van € 2500 en maxima tot €15.000 lopen clubs forse bedragen mis voor bijvoorbeeld investeringen in accommodatie of faciliteiten. Niet alleen leden laten het afweten: ook sponsors betalen soms veel te laat of helemaal niet. Bij ongeveer de helft van de voetbal-, hockey- en tennisverenigingen verdubbelden de uitstaande vorderingen op geldschieters de afgelopen vijf jaar, met bedragen die oplopen tot € 6000. Hockeyverenigingen zitten in de hoek waar de hardste klappen vallen: zij noteren uitschieters naar maar liefst € 50.000 aan af te schrijven sponsorgelden.
Sportverenigingen uit Rotterdam lijken zich aan de malaise te onttrekken. Dit laat zich zeer waarschijnlijk verklaren door de ondersteuning die zij krijgen van Rotterdam Sportsupport,. Gemiddeld zijn hun vorderingen lager en staan ze minder lang uit. “We helpen clubs met gratis advies over alle aspecten van de organisatie, dus ook over de inrichting van hun inningbeleid”, vertelt communicatieadviseur Martin van Berkel. “Zo kunnen ze bijvoorbeeld gebruik maken van de online contributiemodule, die is ontwikkeld door Flanderijn. Maar ook op andere financiële gebieden proberen wij de clubs te versterken.”
Crisis beïnvloedt gedrag
Gevraagd naar mogelijke oorzaken voor de wanbetaling zien penningmeesters een verschuiving van nonchalance naar opzet en financiële zorgen. In het laatste geval tonen ze zich overwegend inlevend en zoeken dan naar individueel passende oplossingen, zodat een lid voor de vereniging behouden kan blijven. In vergelijking met 2006 valt op dat penningmeesters richting kwaadwillende leden een strengere aanpak zeggen te hanteren. Gezien de stijgende afschrijvingen van oninbare vorderingen is het reëel om de vraag te stellen of hun optreden wel voldoende effect sorteert. Zekers als het gaat om sponsors hanteren penningmeesters liever een fluwelen handschoen, waarschijnlijk uit angst de geldschieter te verliezen.
Nood- of hulpmiddel?
Ondanks de malaise voeren bij een ruime meerderheid van de clubs penningmeesters met een financiële achtergrond de administratie nog steeds zelf. In het tennis en hockey is in vergelijking met 2006 een tendens waarneembaar om dit uit te besteden. Toch zien penningmeesters uitbesteding als een noodmiddel. Ze vermijden dit liever vanwege het vermeende geringe effect en de angst om de relatie met spelers en/of sponsors te beschadigen. Het inschakelen van incasso-organisaties gebeurt daarom net als in 2006 meer incidenteel dan structureel, hoewel het aantal sportclubs dat voor een lange termijn samenwerking kiest wel stijgt.
Maatschappelijke ramp
Behalve dat sportclubs veel contributie- en sponsorgeld mislopen, worden ze ook geconfronteerd met stijgende lasten. Ze dragen meer af aan bijvoorbeeld trainers en huur en onderhoud van accommodaties. De meeste clubs hebben daarom de afgelopen jaren de contributie verhoogd. Zelfs nu overweegt ruim de helft van de onderzochte hockey- (66%) en voetbalverenigingen (57%) om volgend seizoen de leden wederom meer te laten betalen. Een opvallende keuze, aangezien de inning al problematisch verloopt. “Eigenlijk geef je daarmee een verkeerd signaal af naar leden die wél hun contributie op tijd overmaken”, zegt Michel van Leeuwen, directielid van Flanderijn. “Als je de inning van begin tot einde professioneel aanpakt, werpt dat duidelijk zijn vruchten af. Wij zien dan in de praktijk het totaal aan oninbare bedragen met zo’n 80% teruglopen. Zo blijft het fundament van je vereniging solide, zowel wat het aantal leden als de financiën betreft. Als de gevonden trend zich echter doorzet, zullen er onherroepelijk veel verenigingen gaan verdwijnen. Gezien de sociale functies van sportclubs zou dat een maatschappelijke ramp zijn.”