Acht jaar lang maakten de combinatiefunctionarissen van Rotterdam Sportsupport kinderen enthousiast voor sport. Zij sloegen een brug tussen scholen en verenigingen en bevorderden zo de doorstroom van de jeugd naar de club. Rotterdam Sportsupport stopt vanaf juli 2020 met de inzet van combinatiefunctionarissen per sporttak. Een belangrijk moment om terug te blikken op de 8 jaren waarin de combinatiefunctionarissen hun waarde hebben bewezen.  

Start 2012

De jeugd tot 18 jaar structureel aan het sporten krijgen, met name in wijken waar sprake is van bewegingsarmoede en overgewicht. Dat is in 2012 het doel als Rotterdam Sportsupport de kans krijgt om meer combinatiefunctionarissen in te zetten. Dankzij financiering van de gemeente Rotterdam en geld dat toenmalig minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) beschikbaar stelt ten behoeve van meer buurtsportcoaches in het hele land kan in Rotterdam voor 13 sporttakken combinatiefunctionarissen aangesteld worden. Zij worden de brug tussen de verenigingen (in hun sport) en de scholen in de zogeheten krachtwijken.

Korfbal

Het besluit van de gemeente Rotterdam over de totale opdracht aan Rotterdam Sportsupport om combinatiefunctionarissen in te zetten is niet geheel toevallig. In 2005 startte Marita Verkaik als verenigingsmanager van de toen nog 14 korfbalclubs en vanuit die functie vroeg ze bij de gemeente Rotterdam een combinatiefunctionaris korfbal aan. De eerste combinatiefunctionaris korfbal (Mark Tissink) kwam in 2009 in dienst en mede door dit succes krijgt Rotterdam Sportsupport in 2012 de opdracht toegewezen. Tot die tijd zijn wel combinatiefunctionarissen sport actief, maar die zijn veelal aan één club gekoppeld.

Sporttakken

Vanaf september 2012 zetten 22 combinatiefunctionarissen zich in voor de sporten voetbal, zaalvoetbal, korfbal, volleybal, honk- en softbal, tennis, tafeltennis, hockey, judo, karate, boksen, turnen en roeien. Twee van hen gaan aan de slag als sportpedagoog, in aanvulling op de pedagoog die al sinds 2010 in dienst is (Ineke Kalkman). Naast het leggen van een stevige verbinding tussen de sportverenigingen en de scholen, middels het geven van clinics en (mede)organiseren van sportactiviteiten, krijgt het team meer belangrijke taken: inzetten op het creëren van een duurzaam pedagogisch sportklimaat en het verbinden van verenigingen met andere maatschappelijke organisaties zoals Rotterdamse Sporticonen, Jeugdvakantieland, Stichting Nieuw Thuis Rotterdam en 010Esoccer League. Verder dragen zij actief bij aan de projecten Schoolsportvereniging (basisonderwijs) en Challenge010 (voortgezet onderwijs). Daarnaast hebben zij als taak de stadsbrede samenwerking per sporttak te stimuleren, waarvoor de samenwerkingen binnen de judosport als mooi voorbeeld dient.

Succes

Bij de start is het doel om eind 2013 minimaal 25.000 Rotterdamse jongeren te bereiken en 1250 jonge sporters de weg naar de sportvereniging te laten vinden. In de eerste twee maanden worden met clinics en trainingen al ruim 5000 kinderen bereikt. In mei 2013 wordt de eerste balans opgemaakt: in ruim een half jaar zijn 800 jonge Rotterdammers dankzij de inspanningen van de combinatiefunctionarissen lid geworden van een sportvereniging. Het ambitieuze doel om eind van dat jaar 25.000 kinderen en jongeren te bereiken is dan ook al behaald, net als de ambitie om 1250 van hen de weg naar de sportvereniging te laten vinden.

Toename jeugdleden

In het eerste half jaar worden meerdere successen geboekt. Een greep uit die successen: de zes boksverenigingen in Rotterdamse krachtwijken zien in twee maanden hun jeugdledenaantal stijgen van 79 naar 174, bij de tafeltennisclubs in het werkgebied neemt de hoeveelheid jongens en meisjes met bijna een derde toe en korbalvereniging Nikantes verwelkomt in een maand 16 nieuwe jeugdleden. Via het project Special Heroes bereikt een combinatiefunctionaris 475 kinderen met een lichamelijke of geestelijke beperking.

De combinatiefunctionarissen merken zelf ook het succes van hun inspanningen. Combinatiefunctionaris Maarten Niggebrugge over zijn tennisclinics: ‘Kinderen reageren enthousiast. Op school zijn er meestal onvoldoende rackets, zodat jongens en meisjes onbekend blijven met de sport. Ik zorg dat er genoeg rackets zijn tijdens een clinic of ik organiseer schoolsporttoernooien. Het uiteindelijke doel is dat kinderen de weg naar tennisverenigingen weten te vinden.’ Omdat clubs vaak niet genoeg manschappen hebben om op deze manier jeugdleden te werven, kan de combinatiefunctionaris daar goed bij helpen, zegt ook Mark Tissink (korfbal).

Doorstroom en behoud

Een jaar na de start van de 22 combinatiefunctionarissen wordt de ambitie aangescherpt. Niet alleen moet het beoogde doel van 1250 lidmaatschappen gehaald worden, maar de combinatiefunctionarissen zullen nog meer aandacht besteden aan het behouden van jongens en meisjes bij de clubs. Liesbeth van der Meer (coördinator combinatiefuncties) in september 2013: ‘We streven naar nog betere samenwerking tussen verenigingen, scholen en onze organisatie. De werkzaamheden en zienswijzen moeten optimaal op elkaar aansluiten. Stel, een kind is na een clinic door een combinatiefunctionaris lid geworden van een vereniging, maar de trainingen wijken daar flink af van wat tijdens de clinic is aangeboden. Dan moeten we kijken of er meer verbinding en continuïteit is te realiseren.’

‘We streven naar nog betere samenwerking tussen verenigingen, scholen en onze organisatie. De werkzaamheden en zienswijzen moeten optimaal op elkaar aansluiten.’ – Liesbeth van der Meer

Nauwe samenwerking

Twee combinatiefunctionarissen die met deze ambitie aan de slag gaan zijn Eelco Beijl en William Klaver (volleybal). Mede dankzij hun inspanningen verdubbelt het aantal jeugdleden bij volleybalvereniging Hou Stand van 31 naar 65 leden. Eelco Beijl schrijft dit onder meer toe aan de nauwe samenwerking tussen Rotterdam Sportsupport en Hou Stand: ‘We hebben vier scholen drie keer bezocht. De vereniging organiseert zelf ook clinics op scholen en voorziet in goed kader wanneer geïnteresseerde kinderen zich daarna melden bij de club.’

Meisjesvoetbal

Het doel om in 2014 wederom 25.000 kinderen te bereiken is in september al ruimschoots behaald. Het is het eerste jaar dat kinderen tijdens Jeugdvakantieland kunnen kennismaken met de sportactiviteiten. Veel verenigingen laten positieve geluiden horen over de aanwas van nieuwe leden dankzij de inspanningen van de combinatiefunctionarissen. Eén daarvan is Meeuwenplaat. Voor het eerst in de geschiedenis treedt de voetbalvereniging aan met een meisjesteam. ‘Op basisscholen hebben combinatiefunctionarissen bekendheid gegeven aan voetbal en onze vereniging. Meisjes raakten enthousiast en staken op hun beurt vriendinnetjes aan die naar andere scholen gaan’, aldus de club. Wekelijks verzorgden een trainer en een combinatiefunctionaris voetballessen op school. Ook in de bokswereld zijn combinatiefunctionarissen betekenisvol.

In september wordt het plan ‘Boksen in Rotterdam’ gepresenteerd, dat moet bijdragen aan een rijke bokstoekomst. De combinatiefunctionarissen Ton Dunk en Robert Nokhai verenigen onder meer middelbare scholen en boksverenigingen zodat de jeugd binnen het project Challenge010 kan kennismaken met de sport.

Trainersvisie

In 2015 krijgt het werk van de combinatiefunctionarissen een extra kwaliteitsimpuls. Er wordt een trainersvisie ontwikkeld met de uitgangspunten: de activiteit moet leuk en uitdagend zijn en het kind de basisprincipes van de sport bijbrengen. Combinatiefunctionaris Patrick Woerst (voetbal) is initiatiefnemer van de trainersvisie en zegt: ‘De manier waarop sport wordt aangeboden, bepaalt in grote mate of iemand blijft sporten en wat de eventuele positieve effecten van sport zijn op bijvoorbeeld de persoonlijke ontwikkeling. Wij zien sport ook als een middel en niet alleen als een doel.’ De visie biedt hem en zijn collega’s structuur en wordt ook gebruikt als basis voor trainers van clubs waarmee Rotterdam Sportsupport samenwerkt. Dat een belangrijke rol voor combinatiefunctionarissen is weggelegd bij het begeleiden van trainers blijkt wel uit de blog van Alinda Korteland (combinatiefunctionaris turnen): omdat er een tekort aan turntrainers is bij Rotterdamse verenigingen, besluit ze de jeugd zelf klaar te stomen voor het trainerschap.

‘De manier waarop sport wordt aangeboden, bepaalt in grote mate of iemand blijft sporten en wat de eventuele positieve effecten van sport zijn op bijvoorbeeld de persoonlijke ontwikkeling. Wij zien sport ook als een middel en niet alleen als een doel.’ – Patrick Woerst

Onderzoek

De effecten van het werk van de combinatiefunctionarissen worden in 2016 onderzocht door onderzoeksbureau Kennispraktijk. De opbrengsten: meer sportende kinderen, een gezondere leefstijl en groeiende jeugdafdelingen bij sportverenigingen. Betrokken organisaties zien combinatiefunctionarissen als onmisbare schakel in de sportinfrastructuur rond basisscholen in prioriteitswijken. Kinderen die het moeilijk vinden om te gaan sporten kunnen door de aanwezigheid van de combinatiefunctionaris hun weg naar de sportvereniging beter vinden.

Tussen 2014 en maart 2016 verwelkomen verenigingen waarvoor de combinatiefunctionarissen actief zijn al 1578 nieuwe jeugdleden. Toch constateert Kennispraktijk dat de doorstroom naar verenigingen een verbeterpunt is. Een grotere betrokkenheid van ouders en een nog betere samenwerking tussen actief betrokken scholen en verenigingen zou de doorstroom vergroten. Met die uitkomst gaat Rotterdam Sportsupport aan de slag: er komt een plan van aanpak om de doorstroom en ouderbetrokkenheid te bevorderen.

Doorstroombrieven

Eén van de acties uit het plan van aanpak is het beter benutten van doorstroombrieven. Na een clinic of evenement krijgen enthousiaste kinderen een brief mee met informatie over de club waar ze terecht kunnen en met wie ze contact kunnen opnemen om proeftrainingen te volgen. Deze methode heeft als voordeel dat nauwkeuriger kan worden bijgehouden hoeveel kinderen doorstromen naar de vereniging, maar het is ook een eerste persoonlijke kennismaking met de club die hen welkom heet. Ter illustratie: in 2019 worden 784 doorstroombrieven uitgedeeld.

Schaakprimeur

In 2016 heeft Rotterdam een primeur: voor het eerst wordt een combinatiefunctionaris ingezet om de schaaksport te promoten. Dat blijkt een gouden zet. Wilfred den Breejen helpt negen schaakverenigingen vooruit met zijn inspanningen, maar weet ook veel kinderen op scholen te winnen voor zijn sport. Hij zegt: ‘De kunst is om jongeren niet alleen te boeien, maar ook te binden. Daar komt meer bij kijken dan alleen het inhoudelijke aspect van het schaakspel. Je moet streetwise zijn, de taal van de jongeren spreken en daar aandacht aan geven. Dat blijft voor elke vereniging een uitdaging.’

Naast schaken maakt meidenvoetbal in Rotterdam in 2017 een belangrijke ontwikkeling door. Combinatiefunctionarissen Suzanne Bakker en Carmen Barranco (meidenvoetbal) zetten zich in voor deze sport en mede dankzij haar inspanningen zetten steeds meer voetbalverenigingen een meidenafdeling op.

American Sports Day

De combinatiefunctionarissen gaan in 2017 steeds actiever verenigingen betrekken bij evenementen en activiteiten die zij (mede)organiseren. Zo wordt clubs opgeroepen om hun sport(vereniging) te promoten tijdens de zomervakantie of andere grootstedelijke sportevents, maar wordt ook de American Sports Day geïntroduceerd in Crooswijk. Dit evenement, waar kinderen kunnen kennismaken met Amerikaanse sporten, is zo’n groot succes dat het vervolg krijgt in andere gebieden. In 2019 volgt er een eerste Urban Sports Day op het Afrikaanderplein waar 300 kinderen aan deelnemen. Ook bij topsportevenementen in Rotterdam, zoals het EK Volleybal of het ABN AMRO World Tennis Tournament, zijn de combinatiefunctionarissen betrokken in de organisatie rondom de side-events.

Rolmodel

De kracht van de combinatiefunctionaris zit ‘m onder meer in de expertise die hij of zij heeft in de eigen discipline. Maar niet alleen dat draagt bij aan de betrokkenheid en motivatie. De combinatiefunctionarissen die gedurende de jaren actief zijn bij Rotterdam Sportsupport zijn vaak ook vanwege hun eigen sportprestaties een rolmodel voor de jeugd. Zij laten kinderen niet alleen kennismaken met de basisbeginselen van hun sport, maar dragen hen ook over wat je door middel van sport kunt bereiken.

Resultaten

In 2020 kunnen we trots terugkijken op 8 succesvolle jaren, waarin bijna 320.000 kinderen werden bereikt en ruim 13.000 clinics werden gegeven. De combinatiefunctionarissen zijn betrokken geweest bij ruim 100 sportactiviteiten en – evenementen en ruim 89 sportverenigingen zijn intensief ondersteund door hen. In 2019 stroomden bijna 800 kinderen dankzij de inzet van combinatiefunctionarissen door naar sportverenigingen voor een proeftrainingstraject. Vanaf juli 2020 komen de uitgevoerde clinics en evenementen voor jeugd te vervallen en verandert het ondersteuningsaanbod van Rotterdam Sportsupport op het onderwerp doorstroom. Lees daarover meer in dit artikel.

Heb je vragen over doorstroom en wat Rotterdam Sportsupport hierin voor jouw club kan betekenen, neem dan contact op met verenigingsconsulent Percy Isenia.

Meer weten?

Via de thema’s vind je hoe we jouw club kunnen helpen. De thema’s in combinatie met de veelgestelde vragen zorgen ervoor dat je snel antwoord krijgt op jouw vraag. Neem bij interesse en andere hulpvragen contact op met de gebiedsconsulent van jouw vereniging. De gebiedsconsulent of expertconsulent lost samen met jou de hulpvraag op.

Wij staan voor je klaar!

Rosanne Verhoeven

verenigingsconsulent Charlois en IJsselmonde
Rosanne Verhoeven