Rotterdamse verenigingen spreken van een afname in het ledenaantal en toegenomen financiële tekorten door de coronacrisis. Desondanks noemen bijna negen op de tien verenigingen in Rotterdam zichzelf over het geheel genomen vitaal. Op de vitaliteitsindex scoren verenigingen gemiddeld een 77 (schaal van 0-100). Dat blijkt uit het vitaliteitsonderzoek van Rotterdam Sportsupport waarin Rotterdamse clubs de staat van hun eigen vereniging beoordelen.

Een recordaantal van 229 verenigingen vulde tussen eind april en eind juni de vragenlijst in. Goed om te weten: in deze periode wisselden de coronamaatregelen en -versoepelingen elkaar in rap tempo op; van volledige sluiting van sportverenigingen vanaf 16 maart, tot heropening voor jeugd op 29 april en heropening voor volwassenen op 11 mei. Eind mei werd ook bekend dat binnensport en sportkantines per 1 juli weer open konden. Het onderzoek is een momentopname en de geldende maatregelen op het moment van invullen zullen van invloed zijn geweest op de zelfevaluaties. Dit doet niets af aan de betrouwbaarheid maar is wel een belangrijk gegeven.

Het jaarlijkse vitaliteitsonderzoek helpt Rotterdam Sportsupport haar dienstverlening en projecten te versterken, zodat deze nog beter aansluiten bij de behoeftes van verenigingen en zij verenigingen zodoende nog gerichter kan ondersteunen. In het onderzoek reageerden bestuursleden op stellingen over accommodatie, financiën, organisatie en structuur, leden, vrijwilligers en veilig sportklimaat. De clubs zijn ook bevraagd om de impact van de coronacrisis in te schatten aangezien het vitaliteitsonderzoek liep toen de eerste maatregelen geïmplementeerd werden. Een overzicht uit de resultaten van het onderzoek:

De vitaliteitsscore komt dit jaar uit op 77 (schaal van 0-100). We zien echter in de antwoorden ook dat een stuk minder clubs (12%) volmondig aangeeft zichzelf vitaal te vinden in vergelijking met vorig jaar. Het aandeel vitale verenigingen is licht gedaald.

Zorgen om coronacrisis

Meer dan de helft van de verenigingen geeft aan zich zorgen te maken over de gevolgen van de coronacrisis. Bijna de helft van de clubs voorziet een afname in het aantal leden en driekwart van de verenigingen zegt een financieel tekort te verwachten voor het kalenderjaar. Voor diverse verenigingen had de crisis al snel tot gevolg dat er niet meer aan de lopende betalingsverplichtingen voldaan konden worden en financiële steun nodig hadden. Een aantal verenigingen heeft al gebruik gemaakt van het steunfonds vitale verenigingen. Clubs die in acute nood komen, kunnen een beroep doen op het steunfonds. Lees hier meer over het stappenplan en hoe je als vereniging een aanvraag kunt indienen.

De focus van verenigingen ligt de komende jaren vooral op de groei en behoud van het aantal leden. De helft van de verenigingen noemt dit als belangrijkste doelstellingen voor de komende jaren. Verder wordt het werven en behouden van vrijwilligers en het verbeteren van de accommodatie vaak genoemd.

Accommodatie

Bijna 7 op de 10 verenigingen zegt dat de accommodatie voldoet voor nu en in de nabije toekomst. Een vijfde van de clubs geeft aan dat de accommodatie niet voldoet. De tevredenheid over de accommodatie komt vooral door de horecamogelijkheden en de bereikbaarheid en toegankelijkheid. Over de sportruimtes en kleedruimtes zijn de verenigingen relatief gezien minder tevreden. De grotere verenigingen zijn vaker ontevreden over hun accommodatie dan de kleinere clubs. Verder zijn het ook de veldsportverenigingen die vaker aangeven dat de accommodatie niet voldoet.

Een kwart van de verenigingen geeft aan graag aan de slag te willen met een meerjarenonderhoudsplan. Verder zegt een vijfde van de clubs op korte termijn het vergroten van de duurzaamheid op te willen pakken. Dit betreft voornamelijk veldsportverenigingen. Lees hier meer over de ondersteuning die we kunnen bieden over accommodatievraagstukken.

Financiën

Een behoorlijk groot aantal verenigingen (17%) spreekt van financiële problemen die het voortbestaan in gevaar kunnen brengen. Twee derde van de clubs zegt geen grote financiële problemen te kennen. Er zijn maar weinig verenigingen die spreken over schulden of achterstallige betalingen die ze in de problemen kan brengen. De issues zitten vaker rondom het op kunnen vangen van onverwachte uitgaven en het kunnen maken van jaarlijkse reserveringen. Verder geeft 4 op de 10 verenigingen aan moeite te hebben om de begroting jaarlijks sluitend te krijgen. Het zijn vooral de kleinere verenigingen die spreken over financiële problemen.

Er is behoorlijk wat animo om met het thema financiën aan de slag te gaan. Diverse onderwerpen zoals sponsorinkomsten, fondsenwerving, meerjarenbegroting en jaarlijkse reserveringen worden door ongeveer 30% van de verenigingen genoemd om op kort termijn mee aan de slag te gaan. Heeft jouw vereniging behoefte aan ondersteuning op dit thema? Neem dan contact op met jouw gebiedsconsulent.

Leden

Een kwart van de verenigingen geeft aan onvoldoende leden te hebben. Slechts 6 op de 10 verenigingen zegt dat het aantal leden voldoende is voor een toekomstbestendige vereniging. Clubs geven aan vooral moeite te hebben met het binden van leden aan de vereniging. Ze slagen er minder vaak in om de betrokkenheid onder de leden te vergroten. Dit is wel een onderwerp waar 45% van de vereniging mee aan de slag wil gaan het komende jaar. Ook het aantrekken en lid maken van nieuwe sporters gaat niet iedereen even goed af. Ruim 4 op de 10 verenigingen heeft moeite om voldoende nieuwe mensen lid te maken. Daarbij lukt het ongeveer 30% van de clubs niet goed om in aanraking te komen met voldoende potentiële nieuwe leden en hen naar de vereniging te krijgen.

Het zijn voornamelijk de kleinere verenigingen die op dit vlak wat hulp kunnen gebruiken. De meeste grote verenigingen geven aan voldoende leden te hebben. Heeft jouw vereniging behoefte aan ondersteuning op dit thema? Neem dan contact op met jouw gebiedsconsulent.

Organisatie

Driekwart van de verenigingen zegt geen problemen te hebben bij het organiseren van (sport)activiteiten voor de leden en weet in te spelen op kansen en bedreigingen. Onder de grote verenigingen is dit zelfs 95%.

Toch is er een grote groep verenigingen die met een of meerdere aspecten van het thema organisatie aan de slag wil. Zo wil 4 op de 10 verenigingen aan de slag met het in beeld brengen van hun sterke en zwakken punten. Ook het opstellen van een duidelijk takenpakket voor vrijwilligers wordt vaak (38%) genoemd. Verder noemt ruim een derde van de verenigingen het opstellen van een beleidsplan met visie en missie als een onderwerp om op kort termijn aan te gaan werken.

Wil jouw vereniging aan de slag met vernieuwende bestuurs- en organisatievormen, het bepalen van een breed gedragen beleid met visie en missie, of zijn de rollen met de daarbij behorende taken niet helder? Lees hier wat diverse experts jou te bieden hebben.

Veilig sportklimaat

Vrijwel alle verenigingen geven aan een veilig en positief sportklimaat te hebben voor hun leden en bezoekers. Er is geen enkele club die het sportklimaat als negatief beoordeeld. Iets waar verenigingen wat minder vaak in slagen is het actief vervolg geven aan zorgsignalen. Dit kan betekenen dat belangrijke signalen van verwaarlozing, mishandeling of misbruik van kinderen of kwetsbare personen niet door professionals kunnen worden opgepakt. In het verlengde hiervan zien we ook dat slechts een kwart van de verenigingen contact heeft met partijen in de wijk omtrent de sociale veiligheid.

Ondanks dat verenigingen het thema hoog scoren in het onderzoek is er bij een groot deel van de verenigingen nog wel winst te behalen wat betreft het implementeren van maatregels zoals een aannamebeleid, VOG’s, vertrouwenscontactpersonen en aandacht voor onderwerpen zoals discriminatie, diversiteit en inclusie en het herkennen en voorkomen van seksuele intimidatie. Ouderbetrokkenheid wordt door verenigingen het vaakst genoemd om op kort termijn mee aan de slag te gaan. Ongeveer een derde van de verenigingen wil dit oppakken. Zowel de kleinere als grote verenigingen zijn positief over hun sportklimaat, maar we zien wel dat de kleinere verenigingen minder snel maatregelen implementeren om hier aan bij te dragen. Hun vrijwilligers zijn minder vaak in het bezit van een VOG, ze geven minder prioriteit aan een aannamebeleid en werken minder vaak met een gedragscode.

Heeft jouw vereniging behoefte aan ondersteuning op Veilig Sportklimaat of vragen over dit thema, bijvoorbeeld op gebied van ouderbetrokkenheid, het signaleren van zorgsignalen of seksueel overschrijdend gedrag? Neem dan contact op met jouw gebiedsconsulent.

Vrijwilligers

Op het thema vrijwilligers scoren clubs zichzelf het laagst van alle thema’s. Dat is onder meer terug te zien aan het feit dat slechts 59% van de verenigingen aangeeft over voldoende vrijwilligers te beschikken om de taken goed uit te voeren. De verenigingen geven voornamelijk aan moeite te hebben rondom het overig technisch kader (zoals scheidsrechters en juryleden) en structurele vrijwilligerstaken zoals een rol in het bestuur of een commissie. Ongeveer de helft van de verenigingen geeft aan hier goed in te slagen. Over de trainerstaken en incidentele vrijwilligerstaken zijn de clubs wat positiever.

Goed om te zien dat er vervolgens wel veel animo is om op kort termijn diverse onderwerpen op te pakken rondom het thema vrijwilligers. Zo heeft op dit moment slechts een kwart van de verenigingen een vrijwilligerscoördinator of -commissie, maar wil ruim 30% van de clubs hiermee aan de slag. Verder willen bijna 4 op de 10 verenigingen een vrijwilligersbeleid opstellen plus worden ouderparticipatie en het betrekken van meerdere generaties binnen het vrijwilligerswerk binnen de vereniging vaak genoemd. Heeft jouw vereniging behoefte aan andere ondersteuning op dit thema? Neem dan contact op met jouw gebiedsconsulent.

Tevredenheid

De verenigingen zijn zeer tevreden met de dienstverlening van Rotterdam Sportsupport en geven een algemene beoordeling van 7,9. Dit is het hoogste cijfer sinds de start van het onderzoek in 2010. Tevredenheid over de handelswijze van Sportsupport in deze coronatijd en frequenter contact met de clubs heeft hier aan bijgedragen. Het merendeel van de verenigingen heeft dan ook geen verbeterpunten en ziet graag dat Rotterdam Sportsupport haar werkzaamheden op deze manier blijft doorzetten. De verenigingen die wel verbeterpunten noemen, willen voornamelijk vaker en proactiever contact met Rotterdam Sportsupport.

Individuele rapportages

Om verenigingen zelf meer inzicht te verschaffen werken we op dit moment aan individuele rapportages per club. Daarin zijn hun antwoorden afgezet tegen de antwoorden van de andere clubs. De rapportage moet inzicht geven in hoe de club scoort op de zes verschillende onderdelen (accommodatie, financiën, leden, organisatie, veilig sportklimaat, vrijwilligers) ten opzichte van het Rotterdamse gemiddelde. Op leden wordt bijvoorbeeld gepresenteerd hoe de ledenontwikkeling is en hoe dit zich verhoudt tot andere verenigingen binnen dezelfde sporttak. Deze rapportage is voor bestuurders een interessante tool om gericht bij te sturen en waar nodig ondersteuning te vragen. Nu de resultaten van het onderzoek bekend zijn kan de laatste hand gelegd worden aan deze rapportages en zijn ze binnenkort te verwachten.

Meer weten?

Wil je aan de slag met de organisatiestructuur van jouw club? Heb je vragen over het opstellen van een nieuw beleidsplan. Of wil je aan de slag met bestuurlijke vernieuwing?

Over deze onderwerpen kun je ons vragen stellen:

  • Bestuursontwikkeling
  • Beleidsplan
  • Communicatie
  • Begeleiding trainers en coaches
  • Diversiteit en inclusie

Wij staan voor je klaar!

Antoine Schijf

verenigingsconsulent Toekomstbestendige sportverenigingen / leidinggevende
Antoine Schijf