Het ‘nieuwe’ vrijwilligerswerk: van grote klussen naar kleine functies

In Rotterdam zijn ruim 75.000 mensen lid van een vereniging. De sportverenigingen leveren een grote bijdrage aan de leefbaarheid van de stad. Vrijwilligers maken voor deze clubs en hun leden het verschil. Maar hoe richt je als club het ‘nieuwe’ vrijwilligerswerk in, zodat deze verenigingen vitaal én toekomstbestendig blijven? “Het werk opknippen,” aldus Ron Stieding, expertadviseur Vrijwilligers bij Rotterdam Sportsupport.

Uit een recent onderzoek van professor Lucas Meijs (Erasmus Universiteit) blijkt dat Nederlanders nog steeds bezield en bereid zijn om als vrijwilliger aan de slag te gaan. Onder de leden van de sportvereniging is een enorme potentiële vrijwillige energie. Toch geven veel verenigingsbestuurders aan te kampen met een vrijwilligerstekort.

Vrijwilligersmanagement

Een ruime meerderheid van 59% van de bestuurders in Nederland geeft aan dat ze nog op zoek zijn naar meer vrijwilligers. Dit is op zich helemaal niet zo gek, want slechts 5% van de sportverenigingen heeft een uitgeschreven strategie voor de werving van vrijwilligers. Ook heeft maar 6% van de sportverenigingen een vrijwilliger of betaalde kracht die specifiek verantwoordelijk is voor vrijwilligersmanagement. Daarnaast informeren sportverenigingen leden en hun ouders zeer beperkt (slechts 35% en respectievelijk 24%) over de verwachting om bij te dragen aan de vereniging door middel van vrijwilligerswerk (Mulier Instituut, 2018). Kort door de bocht: is er geen plan, geen aandacht, geen mankracht en ook vergeten we leden en ouders van jeugdleden te informeren.

Generatie X, Y en Z

Als we even een stapje terug doen en naar de basis gaan is de traditionele sportvereniging georganiseerd voor en door leden. Dat betekent simpelweg dat het vrijwilligerskapitaal gelijk is aan het aantal leden. Op dit moment bestaan de leden uit de generaties X, Y en Z: 

• Generatie X: Leden in de leeftijd van 42-60 jaar. Het langst aanwezig in de sportvereniging en goed vertegenwoordigd als vrijwilligers. Er is sprake van vergijzing in het vrijwilligerswerk, met  47% van de bestuurders uit de Generatie X.
• Generatie Y: Leden in de leeftijd van 22-42 jaar. Als leden en ouders van jeugdleden veruit het sterkst vertegenwoordigd in de sportvereniging. Ondervertegenwoordigd in het doen van vrijwilligerswerk binnen de sportvereniging. Gigantisch potentieel aan vrijwilligers! 
• Generatie Z: Leden in de leeftijd van 15-21 jaar. Voornamelijk aanwezig binnen de sportvereniging als actieve sporter. Willen de wereld een stukje beter maken en zich graag maatschappelijk inzetten.  

Op dit moment is generatie X oververtegenwoordigd in het doen van vrijwilligerswerk. Deze generatie kent veel ‘supervrijwilligers’: vrijwilligers die ontzettend veel taken op zich nemen. Hoe meer vrijwilligerswerk deze generatie doet, hoe meer het kan afschrikken voor andere generaties. De sportvereniging is al honderd jaar traditioneel georganiseerd en heeft zich qua organisatie en vrijwilligers nog te weinig aangepast aan de huidige tijd. Tijd om eens kritisch naar de huidige manier van organiseren te kijken en samen te ontdekken hoe we de andere generaties ook een bijdrage kunnen laten leveren aan onze sportvereniging.

“Het overheersende beeld over vrijwilligerswerk binnen generatie Y is dat het veel tijd en energie kost en weinig oplevert.“

Ron Stieding

De generatie Y is in aantallen veruit het sterkst vertegenwoordigd als leden en ouders van jeugdleden, maar ondervertegenwoordigd in het doen van vrijwilligerswerk. Terwijl deze groep echt wel bereid is om iets te doen voor de vereniging, maar wel onder bepaalde voorwaarden (zie onderstaande tabel): 

In de generatie Z zit een enorme potentie als we ze informeren en opleiden tot vrijwilliger. Nu doet gen X alles, maar wat gebeurt er als deze leden straks stoppen met doen van vrijwilligerswerk wie neemt het straks over? 

Als onze ambitie is dat we een toekomstbestendige sportvereniging willen zijn, waarin iedereen mee kan doen, dan kunnen we de volgende conclusie trekken:

Vrijwilligerswerk opknippen

Volgens Ron Stieding, expertadviseur Vrijwilligers bij Rotterdam Sportsupport, is de huidige manier van organiseren niet meer passend bij deze tijd. “De traditionele hiërarchische structuur met bestuur en vaste commissies geeft vrijwilligerswerk een zwaar en tijdrovend imago. Dit wordt versterkt doordat het werk is ingericht op rollen en functies voor langere tijd. De vele vergaderingen halen ook nog eens de energie uit de samenwerking en hierdoor wordt vrijwilligerswerk, met name door generaties Y en Z, als ‘niet leuk’ ervaren.

En daarom moeten we vrijwilligerswerk opknippen, stelt Stieding. “Het zit nu vast in grote rollen, vooraf ingestelde functies en uitgebreide beschrijvingen. Door het werk van de bestaande functies op te knippen in activiteiten ontstaan er duidelijke en overzichtelijke taken. Bied deze klussen persoonsgericht aan, passend bij ieders talenten en affiniteit.”

Wil je ondersteuning bij het maken van een plan, het anders organiseren van vrijwilligerswerk of het opknippen van werk op jullie sportvereniging? Neem dan contact op met jouw gebiedscoördinator bij Rotterdam Sportsupport of via info@rotterdamsportsupport.nl of bel naar 010-2429315. Ook hebben we een podcast ‘zo bind je vrijwilligers’.