Beau de Leeuw heeft namens Rotterdam Sportsupport onderzoek gedaan naar de ervaringen van niet-cisgender sporters bij Nederlandse sportverenigingen. Dit zijn personen die zich niet identificeren met hun geboortegeslacht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan transgender, non-binaire of niet met een gender te identificerende sporters. Het onderzoek laat zien hoe sportverenigingen zijn ingericht en welke invloed dit heeft op de ervaringen van niet-cisgender sporters.
Uit eerder onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de transgender sporters in Nederland wel eens een negatieve ervaring heeft gehad binnen een sportomgeving. Ook tijdens de Olympische Spelen kreeg de deelname van Laurel Hubbard, transvrouw in het Olympisch gewichtheffen, veel aandacht. Zowel positief als negatief. “De TI+ binnen de LHBTI+ gemeenschap verdient een betere, veiligere kans binnen de sport,” aldus De Leeuw, die met diens onderzoek hieraan wil bijdragen. Voor het onderzoek, dat later volledig op deze pagina wordt toegevoegd, interviewde De Leeuw 11 (oud-)leden van sportverenigingen met een genderidentiteit die niet-cisgender is.
Onze samenleving wordt steeds meer divers, op vele verschillende vlakken. Zowel in de sport als daarbuiten zijn meer mensen open over hun genderidentiteit. Ook binnen sportverenigingen blijkt dat de opties ‘man’ of ‘vrouw’ niet altijd meer voldoende zijn. Uit het onderzoek van De Leeuw komt naar voren dat niet-cisgender sporters constant geconfronteerd worden met dit onderscheid. De kleedkamers, de toiletten, de teamindeling, kledingvoorschriften maar ook taalgebruik zijn vaak ingericht voor sporters die zich identificeren als man of vrouw. Personen die zich niet herkennen in deze opdeling, bijvoorbeeld een non-binaire sporter of iemand in transitie, worden hierdoor (onbewust) uitgesloten binnen de sportvereniging, blijkt uit dit onderzoek.
Aanbevelingen/conclusies
- Stimuleer de verbinding binnen het team en met de vereniging
Een goede relatie met het team of de vereniging maakt de confrontatie met de dominante man/vrouw-verdeling op verenigingen meer dragelijk voor niet-cisgender sporters. Uit het onderzoek blijkt hoe belangrijk deze verbinding is. Niet-cisgender sporters die zich verbonden voelen met het team en de vereniging zijn minder aangedaan door bijvoorbeeld het gezamenlijk omkleden of de teamindeling op basis van gender. Hierdoor zijn zij minder snel geneigd om te stoppen met de sportbeoefening. Het is aan de vereniging en de trainers of begeleiders om de verbinding met het team te bevorderen en een veilig klimaat te creëren voor de leden.
- Ga bewust om met symbolen op de vereniging
De regenboogvlag kan een inclusief, verwelkomend symbool zijn. Desalniettemin is het van belang dat het gedrag en het beleid van de vereniging overeenkomen met wat dit symbool uitstraalt. Niet-cisgender sporters hechten meer belang aan een inclusief gevoel op de vereniging dan aan de aanwezigheid van een vlag. Zorg dat de vereniging achter de regenboogvlag staat en bewust bezig is met het creëren van een inclusieve en LHBTI+-vriendelijke sfeer.
- Ga bewust bezig met een gender inclusieve uitstraling
Een inclusieve uitstraling begint vaak bij het taalgebruik op de vereniging. Het taalgebruik op de website, in e-mails of tijdens de training kan in de meeste gevallen meer genderneutraal. Respondenten geven aan zich minder snel uitgesloten te voelen wanneer meer genderneutrale taal gebruikt wordt. Ook in het inschrijfproces kan eenvoudig de optie ‘anders, namelijk…’ toegevoegd worden wanneer naar gender gevraagd wordt. Het vragen naar gender kan ook volledig weggelaten worden als er slechts gevraagd wordt in welk team het lid wil spelen.
- Zorg voor zoveel mogelijk keuzevrijheid
Leg, waar mogelijk, de keuze bij de niet-cisgender sporters. Dit heeft bijvoorbeeld betrekking tot de teamindeling maar ook de kleding waarin gesport wordt. Hier ligt ook een rol voor sportbonden. Dit onderzoek heeft betrekking tot amateursport waarbij iedereen een plek verdient in een team waarbinnen die zich veilig voelt, hierbij is keuzevrijheid een belangrijk aspect.
- Kennis en bewustzijn van niet-cisgender sporters
Ten slotte is het begrijpelijk dat de gemiddelde, Nederlandse sportvereniging niet alle kennis in huis heeft over de inclusie van niet-cisgender sporters. Het is dan ook van belang dat er geluisterd wordt naar de behoeftes van de doelgroep. Uit het onderzoek komt naar voren dat verenigingen wellicht welwillend zijn maar nog steeds de plank misslaan. Betrek niet-cisgender personen bij het inclusiever maken van de vereniging. Als er geen niet-cisgender leden zijn die kunnen helpen, kunnen organisaties zoals de John Blankenstein Foundation of Rotterdam Sportsupport van de nodige expertise voorzien.
Conclusie
De uitkomsten van het onderzoek zijn voor De Leeuw, onderzoeker en zelf non-binaire sporter, niet altijd verrassend. “Het onderscheid tussen mannen en vrouwen is zo sterk aanwezig in de sport dat het lastig wordt wanneer iemand zich niet herkent in deze traditionele hokjes. Ondanks de welwillendheid van clubs, mist er nog een hoop kennis en bewustzijn rondom de diversiteit van gender. Iedereen verdient een plek in de sport, ongeacht gender, seksualiteit of afkomst, en daar moeten we samen voor zorgen. Ik hoop met dit onderzoek een stem te geven aan niet-cisgender sporters. Daarnaast bestuurders en trainers, maar ook verenigingsleden, een beetje meer inzicht te geven in de verschillende genders en ervaringen die zich in de sport bevinden. “
Hoe kan Rotterdam Sportsupport ondersteunen?
Verenigingen die vragen hebben over dit thema of hiermee aan de slag willen, kunnen terecht bij Rotterdam Sportsupport. Samen kijken we met zorg naar de best passende oplossing en betrekken waar nodig partnerorganisaties als de John Blankenstein Foundation, TNN en/of de sportbonden en NOC*NSF.
Aanbevelingen over het thema
- Podcast LHBTIQ+ acceptatie binnen sportverenigingen. In deze podcast geven onze collega’s Beau de Leeuw en Carmen Barranco tips voor meer LHBTIQ+ acceptatie in de sport. De aflevering is ook beschikbaar via iTunes en Spotify.
- The Gender Games. VPRO Tegenlicht werpt een blik op de sportindustrie en vraagt vrouwelijke sporters en gender-theoretici naar hun ideale toekomst van de vrouwensport.
- Relevante artikelen
– Beau de leeuw: iedereen verdient een plek in de sport
– Ruim de helft van de transgender personen maakt wel eens negatieve gedragingen mee in de sport
Contact
Heb je naar aanleiding van dit artikel nog vragen? Neem dan contact op met verenigingsconsulent Beau de Leeuw via b.deleeuw@rotterdamsportsupport.nl of bel naar 010 24 29 315. We helpen je graag verder!
Beau de Leeuw
projectcoördinator Toekomstbestendige sportverenigingen