De feiten liegen er niet om: uit onderzoek blijkt dat ruim 20% van de jeugdsporters in Nederland te maken heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag, waarvan één op de acht sporters slachtoffer is van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan dus bij elke sportvereniging voorkomen. Daarom slaan de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht de handen ineen om het onderwerp bespreekbaar te maken in deze podcastserie. In deze derde aflevering van Start2Talk hebben we twee gasten: Gwen van de Pas, filmregisseur en producent van de documentaire ‘Groomed’, en Serge Westercappel, casemanager bij Centrum Veilige Sport Nederland.
In deze podcast staat het onderwerp ‘grooming’ centraal. Het is totaal geen leuk onderwerp maar belangrijk om er over te blijven praten en informatie te delen. Grooming is een zedenmisdrijf, wat helaas ook voorkomt in de sport. Het is een proces waarbij een dader het vertrouwen wint van een ander met het doel deze persoon seksueel te misbruiken door bijvoorbeeld aanranding, verkrachting of seksuele uitbuiting. Vaak zijn het kwetsbare kinderen die hier slachtoffer van worden.
Onderbuikgevoelens
Serge: “Als je het hebt over het creëren van een veilige setting voor kinderen, dan is het essentieel dat vermoedens van grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar worden gemaakt.” Een kind zal dit niet zelf doen, daarom des te belangrijker dat mensen binnen de vereniging weten wat te doen bij wie ze aan moeten kloppen bij vermoedens. Makkelijk is dat niet, vertelt Gwen: “Wat je vaak bij verenigingen ziet, is dat mensen het zo’n enorme beschuldiging vinden dat ze heel veel bewijs denken nodig te hebben voordat ze stappen kunnen ondernemen. Maar als je een onderbuikgevoel hebt, is dat al genoeg om het te (laten) onderzoeken.”
Tips voor verenigingsbestuurders
Het proces van grooming verloopt vaak in een vast patroon. De volwassene:
- selecteert een slachtoffer ;
- wint vertrouwen , ook van de familie;
- bouwt een relatie op;
- seksualiseert de relatie;
- behoudt de controle.
Het herkennen van groomen – terwijl het gebeurt
- Volwassene heeft een duidelijke favoriet in een groep kinderen.
- Volwassene probeert kansen te vinden om alleen te zijn met het kind.
- Volwassene omhelst / raakt het kind aan waar andere volwassenen bij zijn.
- Volwassene is erg charismatisch en aandachtig naar de omgeving van het kind.
- Het kind heeft opeens cadeaus/traktaties waarvan het de herkomst niet kan uitleggen.
Dingen die je kunt doen – bij vermoedens van grooming/misbruik
- Durf (bedachtzaam) te handelen bij vermoedens of ‘onderbuikgevoel’.
- Niet handelen is geen optie!
- Overweeg vermoedens te bespreken met 1-2 andere personen in de organisatie.
- Overweeg contact op te nemen met de ouders van het vermeend slachtoffer.
- Neem contact op Centrum Veilige Sport Nederland voor begeleiding bij vervolgstappen.
Het herkennen van groomen – achteraf
- Het kind is erg nerveus over het delen van details over het misbruik.
- Het kind is niet consistent in zijn/haar ideeën over het misbruik.
- Het kind verdedigt de misbruiker (dit kan ook waar zijn tijdens het misbruik).
- Het kind gelooft dat hij/zij heeft ingestemd met het misbruik.
- Het kind voelt soms liefde voor zijn/haar misbruiker.
- Het kind wil geen aangifte doen of op een andere manier actie ondernemen.
- Het kind gelooft dat zijn/haar misbruiker nooit een ander kind pijn zou doen.
Tips hoe te ondersteunen
- Luister bedachtzaam naar de verhalen en reflecties van het kind.
- Veroordeel/ontken nooit de gevoelens van het kind.
- Leg uit hoe grooming werkt: dit is waarom je je voelt zoals je je voelt.
- Benadruk en bevestig: ‘het misbruik was fout, de misbruiker zat fout, en jij hebt niks fout gedaan.’
- Het kind wil geen aangifte doen of op een andere manier actie ondernemen.
- Het kind gelooft dat zijn/haar misbruiker nooit een ander kind pijn zou doen.
Contact opnemen over dit onderwerp
- Om te sparren, je verhaal te vertellen of melding te doen van een verdenking van seksueel grensoverschrijdend gedrag kun je contact opnemen met Centrum Veilige Sport Nederland. Dit kan via 0900-2025590, centrumveiligesport@nocnsf.nl of chat anoniem via de website centrumveiligesport.nl.
- Contact opnemen kan ook altijd met Centrum Seksueel Geweld, ook bij niet-sportgerelateerde zaken. Bellen kan gratis en anoniem via 0800-0188 of chat gratis en anoniem via de website.
- Dit geldt ook voor de afdeling Zeden van de Politie.
- Laagdrempelig sparren kan ook altijd met één van de pedagogen van Rotterdam Sportsupport. Zij kunnen adviseren en doorverwijzen naar de juiste partij.
Marco van de Geer
pedagogisch adviseur