Uitsluiting van het team, verbale intimidatie of zelfs fysiek geweld. Pesten is een serieus probleem dat verschillende aspecten van het dagelijks leven beïnvloedt. Ondanks de alarmerende cijfers over pesten, blijft het onderwerp bij sportverenigingen vaak onderbelicht. Wat kun je als sportvereniging doen?
Pesten betreft alle vormen van intimiderend gedrag met een structureel/herhalend karakter. Daarbij proberen één of meerdere personen een ander fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen. De andere persoon kan zich niet verdedigen tegen dit gedrag. Pestgedrag kan heel duidelijk zijn, bijvoorbeeld als iemand specifiek wordt buitengesloten of beledigd, maar het kan ook heel subtiel zijn (bijvoorbeeld online). Een keer je sleutels in de prullenbak terugvinden kan grappig zijn, maar iedere week alles uit de prullenbak moeten halen, is niet meer leuk. De impact van pesten kan verstrekkend zijn en leiden tot psychische problemen, verminderd zelfvertrouwen en sociale isolatie bij de slachtoffers. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat buitensluiting in je hersenen op dezelfde manier wordt geregistreerd als fysieke pijn. Soms met zelfs zelfmoord tot gevolg.
Bewustwording
Coaches en bestuursleden zijn zich niet altijd bewust van pestproblemen binnen hun teams of relativeren het probleem, constateren pedagogisch adviseurs Marco van de Geer en Emily Valks van Rotterdam Sportsupport. “Het is belangrijk dat bestuursleden en coaches alert zijn op tekenen van pesten en adequaat reageren wanneer dit zich voordoet. Door pesten serieus te nemen en actief stappen te ondernemen om een cultuur van respect en acceptatie te bevorderen, kun je als sportvereniging écht het verschil maken in het leven van jouw leden,” aldus Valks.
De pedagogisch adviseurs zien dat sportverenigingen worstelen met het thema. “Dit komt op meerdere manieren terug,” zegt Van de Geer. “In veel gesprekken die we met clubs voeren, merken we dat mensen het lastig vinden om ouders/verzorgers aan te spreken. Maar we zien ook dat er rondom dit thema nog veel schaamte en onwetendheid is. We hebben eens een thema-avond bij een vereniging georganiseerd naar aanleiding van de uitkomsten van een interne vragenlijst. Een aantal trainers herkende het probleem niet, terwijl wij meerdere keren met een bestuurder om de tafel hebben gezeten over het pestgedrag binnen die vereniging. Pesten gebeurt meestal niet in het zicht van trainers of bestuurders, maar juist vaak digitaal of buiten de sportvelden om. Die bewustwording is er nu nog niet altijd.”
Beleid
Een anti-pestprotocol voor sportverenigingen is daarom essentieel. Dit protocol dient als een duidelijke richtlijn voor het voorkomen, identificeren en aanpakken van pestgedrag binnen de vereniging. Valks hierover: “Een protocol geeft duidelijkheid over hoe pesten wordt voorkomen en hoe gehandeld wordt wanneer er gepest wordt. Voor (onervaren) trainers of andere vrijwilligers is het ook iets waar zij op kunnen terugvallen. Daarnaast laat je als vereniging met zo’n protocol zien dat je een veilige en positieve sportcultuur belangrijk vindt.”
“Pesten gebeurt meestal niet in het zicht van trainers of bestuurders, maar juist vaak digitaal of buiten de sportvelden om. Die bewustwording is er nu nog niet altijd.”
Marco van de Geer (pedagogisch adviseur)
Tips voor sportverenigingen (preventief vs reactief)
- Als er op jouw vereniging kinderen worden gepest, is het belangrijk om hier direct en adequaat op te handelen. Elke pestsituatie is anders en kun je anders aanpakken. Het Stappenplan Pesten van Centrum Veilige Sport Nederland biedt houvast als je er niet uitkomt of als je twijfelt of je overal aan hebt gedacht.
- Maak pesten regelmatig bespreekbaar – bijvoorbeeld tijdens trainersvergaderingen of ouder-/teambijeenkomsten (zie voorbeeld ETC uit Hoogvliet) – en wees alert op de signalen. Ook de Stichting Omgaan met Pesten kan verenigingen hierbij ondersteunen.
- Heeft jouw vereniging een vertrouwenscontactpersoon (VCP)? Betrek dan deze persoon bij je aanpak.
- Ga met elkaar aan de slag met de ‘aanspreekcultuur’. Maak de norm van het elkaar aanspreken op ongewenst gedrag. Dit kan bijvoorbeeld door bij trainersbijeenkomsten af en toe de gedragscode van de club te benoemen.
- Pesten is nooit normaal. Kijk niet weg maar pak het direct aan. Wacht niet te lang met handelen.
Ondersteuning
Rotterdam Sportsupport kan jouw vereniging ondersteunen bij dit thema. Dit kan door middel van telefonisch advies, maar ook door het organiseren van thema-avonden bij jouw vereniging en persoonlijke begeleiding. Onze pedagogisch adviseurs Marco van de Geer en Emily Valks staan voor je klaar.
Contact
Heb je naar aanleiding van dit artikel nog vragen? Neem dan contact op met jouw gebiedsconsulent. We helpen je graag verder!
Ineke Kalkman
projectleider Veilige sportverenigingen met sterke jeugdafdelingen