Het belang van een vertrouwenscontactpersoon binnen de club

Steeds meer verenigingen stellen een vertrouwenscontactpersoon (VCP) aan en dat is een goede ontwikkeling! Een sportvereniging is namelijk een afspiegeling van de maatschappij. Binnen de vereniging kunnen er zorgen over leden, vrijwilligers of andere betrokkenen ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan een vermoeden van kindermishandeling, twijfels over de omgang tussen een jeugdlid en trainer of pestgedrag. Voor dit soort zaken en nog veel meer kun je terecht bij een VCP.  

Waarom een VCP binnen de club?

Bij verenigingen heb je met veel mensen te maken. Waar groepen mensen zijn, kan ongewenst gedrag voorkomen. Als vereniging kun je ter preventie al veel doen, denk aan een gedragscode, VOG en een normen & waardenbeleid. Afspreken welk gedrag je wel (en niet) wilt zien binnen de vereniging is goed, maar zelfs dan kan ongewenst gedrag voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan (vermoedens van) seksuele intimidatie en/of misbruik, pesten, bedreigingen of zorgen over leden. Dit zijn vaak zorgen en onderwerpen die in vertrouwen besproken moeten worden. Daar is de VCP de meest geschikte persoon voor.  

Waarvoor kun je bij een VCP terecht?

De VCP is binnen de vereniging hét aanspreekpunt voor iedereen met vragen, zorgen of klachten. Dit kan gaan over het welzijn van spelers, ouders of andere vrijwilligers of de manier van omgang met elkaar. Iedereen binnen de organisatie kan contact opnemen met de VCP: sporters, ouders, trainers, supporters, bestuurders, vrijwilligers, etc. 

Dit is nogal een brede omschrijving, maar je kan voor veel situaties (klein en groot) bij de VCP terecht, denk bijvoorbeeld aan: 

• (Online) pesten of gepest worden 
• (vermoedens van) grensoverschrijdend gedrag  
  tussen trainer/coach en jeugdlid, jeugdleden onderling 
• Of jouw gedrag als trainer/coach verstandig is 
• Discriminatie over huidskleur, geloof, seksuele voorkeur 
• Wanneer een speler uit de kast wil komen maar niet goed weet hoe 
• Wanneer ouders een vervelend gevoel hebben over de omgang tussen hun kind en de trainer/coach of andere kinderen 
• Iemand wordt verdacht, terecht of onterecht, van grensoverschrijdend gedrag  

Wat doet een VCP

De VCP is dus hét aanspreekpunt binnen de vereniging, maar geen hulpverlener! Wat doet een VCP dan wel? Een VCP biedt een luisterend oor en is een ‘zorgzame wegwijzer’. Als het nodig en gewenst is, kan de VCP iemand verwijzen naar hulpverlening of samen bepalen wat de vervolgstappen worden. 

De VCP binnen de vereniging

Wij raden verenigingen sterk aan om minstens één VCP binnen de vereniging te hebben, maar bij voorkeur twee. Het liefst een mannelijke en vrouwelijke VCP. Het borgen van deze functie is belangrijk: de VCP moet goed zichtbaar zijn voor de leden zodat zij met zorgen makkelijk naar hem of haar toe stappen.

Een aantal tips om de zichtbaarheid van de VCP te vergroten: 

• Zet de VCP met naam, foto en contactgegevens op de website 
• Is de VCP standaard een avond in de week op de vereniging, overweeg dan om een soort ‘spreekuur’ te houden 
• Vermeld bij informatiemomenten als een kennismakingsgesprek of ouderavonden dat de vereniging een VCP heeft, wie dat is en waarvoor en hoe hij/zij te bereiken is 
• Laat de VCP een kort filmpje opnemen met daarin: wie hij/zij is, en hoe en waarvoor hij/zij te bereiken is. Dit kun je op de website plaatsen en verspreiden via de socials van de vereniging.  
   

De VCP is een kwetsbare functie. Hij of zij krijgt soms vertrouwelijke informatie te horen of wordt misschien ondanks de goede bedoelingen aangezien als bemoeial. Daarom is het de taak van het bestuur te zorgen voor goede randvoorwaarden, waar de VCP op terug kan vallen. Denk aan: 

• De zichtbaarheid 
• Een goed normen & waarden beleid 
• Duidelijke omgangsregels 
• Een gedragscode 
• Een duidelijk functieprofiel en taakomschrijving 

Opleiding voor de VCP

VCP’s kunnen via Rotterdam Sportsupport een training volgen. Tijdens deze training leren zij zorgzaam te signaleren, motiveren en door te verwijzen. Daarbij is een nauwe samenwerking met en ondersteuning vanuit het jeugdnetwerk, zodat professionals de zorg over kunnen nemen.

De training bestaat uit vier bijeenkomsten waar de VCP’s van verschillende verenigingen aan meedoen. De bijeenkomsten vinden in de avonden bij Rotterdam Sportsupport plaats. Een aantal maanden na de vierde sessie is er een intervisiebijeenkomst. De deelnemers delen daar met elkaar hun ervaringen van de afgelopen periode.  

Opzet van de training: 

1. Het profiel van de VCP en de positie van de VCP binnen de vereniging 
2. Werken met een signaleringslijst.  
   Gesprek voeren met een vrijwilliger die een probleem heeft gesignaleerd. 
   Onderscheid tussen aanname en werkelijkheid 
3. In gesprek met de ouder 
4. In gesprek met de jongere 

Het NOC*NSF biedt ook een VCP opleiding aan, deze richt zich meer op seksuele intimidatie of grensoverschrijdend gedrag. Wij raden aan om beide trainingen te volgen. De training van Rotterdam Sportsupport gaat vooral over signalen en handelen bij (vermoedens van ) huiselijk geweld en kindermishandeling en de lokale partners die kunnen helpen.