Let op: de Rotterdamse aanpak Veilig Voetballen is een oud project van Rotterdam Sportsupport. Toch kun je onderstaande informatie wel als inspiratie gebruiken en onderaan handige documenten downloaden.

De Rotterdamse aanpak Veilig Voetballen hielp voetbalverenigingen bij het realiseren van een veilig sportklimaat. Het doel van deze aanpak was samenwerken aan een Rotterdams voetbalklimaat waarin sportiviteit en respect centraal staan. Want dat zorgt voor nog meer plezier op en rond de velden! Binnen de Rotterdamse aanpak streven we naar een aanspreekcultuur en een eenduidig normen- en waardenbeleid voor de Rotterdamse voetbalclubs.

Wat was de meerwaarde voor verenigingen? 

Onder het motto ‘zo doen we dat in Rotterdam’ werkten Rotterdamse voetbalverenigingen samen aan een veilig(er) sportklimaat. Verenigingen die zich aansloten bij de Rotterdamse aanpak werden door de KNVB en Rotterdam Sportsupport begeleid bij het realiseren van een veilig sportklimaat. Een procesbegeleider van de KNVB hielp verenigingen om doelen te stellen en acties op te zetten. De vereniging kon tijdens dit proces een beroep doen op de kennis van de pedagogisch adviseurs van Rotterdam Sportsupport. Zij boden ook hulp bij het kiezen van geschikte interventies en opleidingen. Bij getoonde inzet kon de vereniging bovendien aanspraak maken op borden met verenigingsregels voor langs het veld, op het sportpark, in de kantine en in de kleedkamer. 

Het doel van deze aanpak: nog meer plezier op en rond de velden! 

Waar werd binnen deze aanpak aan gewerkt? 

• De vereniging werkt met verenigingsregels en draagt deze actief uit 
• Het oprichten van een gedragscommissie (normen- en waardencommissie) 
• Het delen van kennis en ervaring tijdens een platformbijeenkomst 
• Aan de slag met handen schudden bij de start van (jeugd)wedstrijden 
• De vereniging werkt met richtlijnen om wangedrag te voorkomen
• De vereniging werkt met richtlijnen bij wangedrag 
• Er worden afspraken gemaakt met andere verenigingen over risicowedstrijden 

Meer informatie? Neem contact op met Stephan Vos.

In een reeks columns delen vloggers Romy & Steef hun praktijkervaringen als train(st)er. Deze keer: Steef over het maken van goede afspraken, de basis voor het draaien van een goed seizoen.

Luister de column hier:

Of lees de column hier:

“Een seizoen begint voor train(st)ers met het maken van duidelijke afspraken. Je hebt ruim tien maanden met elkaar te maken. Trainers, spelers, ouders; iedereen gedraagt zich anders. Gedrag bepaalt hoe we op elkaar reageren. Want wanneer iemand te laat komt, heeft ook de rest van het team er last van. Hoe zorgen we ervoor dat we weten hoe we op een prettige manier met elkaar omgaan? 

Samen

Dat begint met het maken van afspraken. Je doet dit samen en het is iets anders dan alleen het opleggen van regels. Als afspraken niet worden nageleefd, volgt namelijk een sanctie, zoals dat ook het geval is in het verkeer als iemand bijvoorbeeld door het rode licht rijdt.  Het opleggen van regels deed ik in het verleden overigens zelf ook. Ik vertelde mijn spelers aan het begin van het seizoen wat ze allemaal NIET mochten doen. Uiteindelijk werd ik zelf aangesproken door verschillende ouders en spelers over de manier waarop ik de regels handhaafde. Deze werden namelijk alleen vanuit mij persoonlijk opgelegd. Ik heb geleerd om dit anders aan te pakken.

“Uiteindelijk werd ik zelf aangesproken door verschillende ouders en spelers over de manier waarop ik de regels handhaafde.”

– Stephan Vos –

Naleven

Afspraken spreek je met elkaar uit. Je spreekt af wat je van elkaar verwacht en als deze afspraken niet worden nageleefd, spreek je elkaar hierop aan. Ton Dunk zegt hier ook iets over in onze vlog. Wanneer je met elkaar afspraken maakt, houdt dat ook in dat jouw sporter(s) mee moeten denken over hoe zij het seizoen voor zich zien. Zelf schrijf ik voorafgaand aan het seizoen op een groot papier een vraag (“Hoe gaan we om met elkaar in de kleedkamer?”) waarop iedereen zelf zijn of haar antwoorden kan invullen. Dit zorgt voor een goed gesprek en door de afspraken op te schrijven, kan ik de afspraken ook iedere keer weer makkelijk terughalen als een situatie daarom vraagt.
     Na afloop van het seizoen kreeg ik ook de feedback dat de groep het fijn vond dat de afspraken soms werden teruggehaald als deze niet werden nageleefd. Voorbeeld: één van de afspraken was dat we niet over elkaar zouden roddelen. Maar wat als dat wel gebeurt? Dan moet je het weer bespreekbaar maken met jouw sporter(s). In zo’n situatie is het handig om de afspraken erbij te kunnen pakken.

Belevingswereld

Naast je sporter(s) is het ook belangrijk om met ouders afspraken te maken. Wat vind jij als trainer belangrijk? En wat ervaren de ouders? Deze laatste vraag stelde ik onlangs de ouders bij een ouderbijeenkomst. Ook zij zien en horen veel rondom de sporter(s). 
     Ik ben van mening dat afspraken maken met elke leeftijdsgroep kan worden uitgevoerd. Je dient alleen altijd rekening te houden met hun belevingswereld of interesses. Met de jongste jeugd kun je bijvoorbeeld werken met tekeningen. Daarbij is het belangrijk dat je een geschikt moment zoekt – bijvoorbeeld rondom een training of een wedstrijd – om de afspraken op te stellen en te bespreken. 

Succes met jouw sporter(s) en veel plezier dit sportseizoen!”

Stephan Vos is projectmedewerker Veilige Verenigingen met sterke Jeugdafdelingen bij Rotterdam Sportsupport. Al bijna twintig jaar is hij in het (Rotterdamse) voetbal actief als jeugdtrainer. Tegenwoordig coacht hij het vrouwenbeloftenelftal van ADO Den Haag. Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met Stephan via s.vos@rotterdamsportsupport.nl of bel naar 06 22 64 02 26. Bekijk hier de eerdere vlogs van Romy & Steef.

Eerder verschenen columns:

• “Jij zou een goede zijn om dit team te trainen” (Steef)
• “Kennis hebben van de groep waarvoor je staat, maakt het geven van een training leuker” (Romy)
• “Wees je bewust van de cultuur en identiteit van een vereniging (Steef)
• “Blijf oog houden voor de praktijk” (Steef)
• “Athlete A: Misbruik beperkt zich niet tot Amerika, de turnwereld en topsport” (Romy)
• “Regeren is vooruitzien: werk jij planmatig toe naar het nieuwe seizoen?” (Steef)
• “Stimuleer kinderen hun grenzen aan te geven” (Romy)

In een reeks columns delen vloggers Romy & Steef hun praktijkervaringen. Deze keer: Steef over de erfenis van sportverenigingen en hoe je als
train(st)ers hiermee kunt omgaan, geïnspireerd op het boek Legacy van James Kerr.

Beluister hier de column:

Of lees hier de column:

“De coronaperiode heb ik voornamelijk gebruikt om mijzelf verder te ontwikkelen door webinars te bekijken en sportboeken te lezen. Ik vraag van mijn team dat zij elke dag ontwikkelen, mede doordat ik dat zelf ook doe. Eén van de boeken die ik onlangs heb gelezen is Legacy (vertaald: erfenis) van schrijver James Kerr. Een Engelstalig boek over de All Blacks, de nationale rugbyploeg van Nieuw-Zeeland. Een absolute aanrader. Het boek bevat ook veel leerzame passages voor onze Rotterdamse sportwereld.

In veel sporttakken zie je momenteel een verplaatsing van spelers/speelsters en train(st)ers naar andere verenigingen, in de zoektocht naar een beter passende sportomgeving. Maar passen deze mensen wel bij de nieuwe vereniging? En past de verenging wel bij hen?

“De mensen die graag onderdeel willen worden, zullen zich bewust moeten worden van de cultuur en identiteit van de vereniging. Dat geldt óók voor trainers.”

– Stephan Vos –

Nederland heeft een uniek verenigingsleven waar we met elkaar trots op mogen zijn. De sportvereniging is een kleine samenleving met een eigen identiteit en cultuur. Deze is mede gevormd door de geschiedenis en vertaald naar onder meer het logo op het shirt met de bijpassende clubkleuren, maar ook naar de manier waarop men zich gedraagt binnen de vereniging. De cultuur en identiteit worden doorgegeven, vaak van generatie op generatie. Dit is een erfenis van de vrijwilligers die de vereniging hebben opgebouwd en gevormd. Ook als trainer is het belangrijk om je hiervan bewust te zijn als je bij een nieuwe club komt.

Voorbeeld

Terug naar het boek van Kerr. Hierin beschrijft hij ‘no dickheads aloud!’ (‘Geen klootzakken toegestaan’) als een pijler voor in de kleedkamer. Je bent allemaal onderdeel van het team, niemand is groter of beter dan iemand anders. Zo dient iedereen de kleedkamer aan te vegen, dus ook de ervaren spelers die hun strepen al hebben verdiend. Ook schrijft Kerr: ‘Example is not the main thing in influencing others, it is the only thing’ (‘Een voorbeeld is niet de hoofdzaak om anderen te beïnvloeden, het is de enige manier’). Goed voorbeeld doet volgen, zeggen wij trainers daarom vaak.
     Wanneer je als vereniging duidelijk hebt wie je bent en waar je voor staat, kan je dit ook uitstralen naar je leden. Vervolgens kun je hier ook het aannamebeleid van trainers en spelers op aanpassen én hier ook naar handelen. De mensen die graag onderdeel van de vereniging willen worden, bijvoorbeeld de trainers, zullen zich daarom bewust moeten worden van de cultuur en identiteit, zodat deze groep het goede voorbeeld overdraagt op het team en de volgende generaties binnen de club. Dit is de erfenis van jouw vereniging. Wees hier trots op, bewaak dit en straal dit uit!”

Stephan Vos is projectmedewerker Veilige Verenigingen met sterke Jeugdafdelingen bij Rotterdam Sportsupport. Al bijna twintig jaar is hij in het (Rotterdamse) voetbal actief als jeugdtrainer. Tegenwoordig coacht hij het vrouwenbeloftenelftal van ADO Den Haag. Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met Stephan via s.vos@rotterdamsportsupport.nl of bel naar 06 22 64 02 26. Bekijk hier de eerdere vlogs van Romy & Steef.

Eerder verschenen columns:

• “Jij zou een goede zijn om dit team te trainen” (Steef)
• “Kennis hebben van de groep waarvoor je staat, maakt het geven van een training leuker” (Romy)

Seksueel misbruik, mentale of fysieke mishandeling. Het komt niet alleen voor in de turnsport en topsport, al lijkt het daar misschien wel op door de documentaire ‘Athlete A’ op Netflix en de verhalen die eerder in de media verschenen. Romy van der Heide (oud-pedagogisch adviseur) en Maaike Tieman (clubkadercoach turnen) gaan daarom in deze podcast in gesprek over grensoverschrijdend gedrag in de sport. Je luistert de podcast hieronder.

Start2Talk (1): Introductie

Dit is de eerste aflevering van een nieuwe podcastserie Start2Talk. De feiten liegen er niet om: uit onderzoek blijkt dat ruim 20% van de jeugdsporters in Nederland te maken heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag, waarvan één op de acht sporters slachtoffer is van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan dus bij elke sportvereniging voorkomen. Voor slachtoffers is het vaak moeilijk om dit bespreekbaar te maken. Daarom slaan de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht de handen ineen om het onderwerp bespreekbaar te maken in deze podcastserie. In de eerste aflevering trappen we af met Romy van der Heide, oud-pedagogisch adviseur bij Rotterdam Sportsupport, en Koen van Es, adviseur bij SportUtrecht.

Start2Talk (2): Omgaan met ongewenste situaties & preventief handelen

Een ongepast appje van een trainer, een hand op een ongewenste plek, een suggestieve opmerking, een foto gemaakt in de kleedkamer; seksueel grensoverschrijdend gedrag kent vele vormen. Herken jij het wanneer iemand binnen jouw vereniging te ver gaat en weet je hoe je hier vervolgens op moet anticiperen? Weet je bijvoorbeeld ook dat bestuurders en trainers verplicht zijn om vermoedens van seksuele intimidatie te melden?

In deze aflevering vertellen Folkert Steen (Coördinator Positieve Sportcultuur bij Werkgever Sportclubs Den Haag) en Maaike Pekelharing (Adviseur Sociale Veiligheid bij Gemeente Amsterdam en vertrouwenscontactpersoon bij KNGU en KNVB) hoe je moet handelen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag en welke preventieve maatregelen je als vereniging kunt nemen. Een aantal kleine acties kunnen al van grote invloed zijn op het voorkomen van ongewenste situaties binnen jouw club.

Start2Talk (3): Grooming

In deze podcast staat het onderwerp ‘grooming’ centraal. Het is totaal geen leuk onderwerp maar belangrijk om er over te blijven praten en informatie te delen. Grooming is een zedenmisdrijf, wat helaas ook voorkomt in de sport. Het is een proces waarbij een dader het vertrouwen wint van een ander met het doel deze persoon seksueel te misbruiken door bijvoorbeeld aanranding, verkrachting of seksuele uitbuiting. Vaak zijn het kwetsbare kinderen die hier slachtoffer van worden.

Meer podcasts luisteren?

Op deze pagina vind je een overzicht van al onze podcasts. Alle podcasts worden ook aangeboden op Soundcloud, Spotify, Stitcher en Itunes. Vergeet je niet te abonneren op onze kanalen om geen podcast meer te missen!

Een gedragscode gaat over het contact tussen vrijwilligers/begeleiders en jeugdleden of mensen met een beperking. Wat is wel en niet geaccepteerd gedrag? Vaak zijn deze grenzen binnen de sportsetting niet duidelijk. Binnen de judosport is het bijvoorbeeld gebruikelijk om een bepaalde greep liggend op de grond bij een jeugdlid voor te doen. Bij een sport als tennis is dit erg ongebruikelijk. De gedragscode helpt bij het verduidelijken van de grenzen. Het gaat hierbij over de grenzen in het contact tussen vrijwilliger/begeleider en het jeugdlid of lid met een beperking.  

De gedragscode is een formeel document waarin beschreven staat hoe vrijwilligers/begeleiders omgaan met minderjarigen of mensen met een beperking. Het gaat dus om de interactie tussen vrijwilligers, begeleiders, verzorgers en de kwetsbare doelgroep. Met een gedragscode open je het gesprek en maak je duidelijk wat gewenst gedrag is en waar de grens ligt. NOC*NSF en Rotterdam Sportsupport hanteren een standaard code die je passend kunt maken voor jouw vereniging. Deze gedragscode is bovenaan de pagina te downloaden.  

Uitspreken, afspreken en aanspreken

Een gedragscode maakt dat je een vrijwilliger die een grens overschrijdt concreet aan kunt spreken. Je hebt namelijk al uitgesproken hoe de vereniging verwacht dat de nieuwe vrijwilliger met de kwetsbare doelgroep omgaat. De vrijwilliger is hiermee akkoord gegaan door de gedragscode te ondertekenen. ‘Uitspreken’ en ‘afspreken’ maakt het vervolgens gericht kunnen ‘aanspreken’ van een vrijwilliger/begeleider gemakkelijker.   

De gedragscode in het aannamebeleid

Het hebben van een aannamebeleid wordt sterk aangeraden. Geef de gedragscode hier een duidelijke plaats in. Je kunt ervoor kiezen om de code bij het sollicitatie-/kennismakingsgesprek te bespreken en meteen te laten ondertekenen. Maar je kunt het ook bespreken en meegeven. Later kunnen ze het ondertekend inleveren en bijvoorbeeld tegelijkertijd een geldig VOG aanleveren. Belangrijk is dat ze de gedragscode ondertekenen, de manier waarop passend is voor de vereniging.   

Verenigingsregels hebben is één. Maar verenigingsregels bij iedereen tussen de oren krijgen, is een ander verhaal. Hoe zorgt jouw vereniging ervoor dat iedereen de regels weet om een veilige en prettige omgeving te creëren voor spelers, vrijwilligers, supporters en bezoekers? Hoe voorkomt de club dat pas naar de regels wordt verwezen nádat een keer iets is misgegaan?

Handige tips

Het uitgangspunt: communiceer de verenigingsregels regelmatig op een positieve manier. Negen adviezen helpen daarbij:

1. Vermeld de regels op het inschrijfformulier en bespreek dit met de nieuwe leden en/of hun ouders. Geef de regels ook mee op papier, zodat ze deze thuis kunnen nalezen.
2. Bespreek de regels bij de intake van nieuwe vrijwilligers of leden. Leg ook uit waarom de vereniging deze regels heeft.
3. Organiseer aan het begin van het seizoen een leden- of ouderavond. De regels krijgen veel aandacht tijdens deze bijeenkomst. Besteed halverwege het seizoen nogmaals aandacht aan de regels.
4. Besteed in het clubblad en op de website regelmatig aandacht aan de regels. Laat bijvoorbeeld telkens een vrijwilliger uitleggen dat een bepaalde regel belangrijk is.
5. Hang borden met verenigingsregels op in de kantine, op het sportcomplex, langs de sportvelden en in de kleedkamer.
6. Breng de regels creatief in beeld op Facebook. Maak bijvoorbeeld foto’s die de regels uitbeelden of laat (jeugd)leden poseren met een bord waarop de regels staan vermeld.
7. Maak een leuk filmpje waarin (jeugd)leden de regels inspreken. Deel het filmpje vervolgens via de website, Facebook, Twitter en Instagram.
8. Informeer de tegenstander met een flyer waarin de regels zijn te lezen. De gastheer/vrouw of de coach van jouw vereniging kan deze flyer aan de coach van de tegenpartij overhandigen.
9. Spreek elkaar aan op naleving van de regels. Bestuurders, leden van de normen- en waardencommissie en vrijwilligers geven hierbij het goede voorbeeld.

Positief

Kies altijd voor een positieve benadering. Voorkom dat je belerend overkomt wanneer je communiceert over de regels. Ga uit van ieders goede bedoelingen. Het is niet nodig te dreigen met straffen. Kortom, creëer op een positieve manier begrip en draagvlak voor naleving van de regels.

Uitleggen

Leg uit waarom een regel is opgesteld. Dat leidt tot begrip. Iedereen beseft bijvoorbeeld dat de sporttassen in het tassenrek horen, omdat anders de vluchtroutes niet vrij zijn bij bijvoorbeeld brand. Na een uitleg onthouden mensen de regel ook beter dan wanneer je slechts zegt: ‘Het is verboden om je tas hier neer te zetten’. Plaats de uitleg bijvoorbeeld ook op de website en in het clubblad. Je kunt er ook op ingaan tijdens een presentatie of persoonlijk gesprek.

Gedeelde waarden

Iedereen wil een veilig clubhuis, een plezierige wedstrijd en een schone kleedkamer. Speel bij uitleg van regels in op deze ‘gedeelde waarden’. Zo heb je ook meteen een positieve insteek te pakken!